Τ
Ο Νέο Φάληρο πήρε το όνομά του από τον Δημήτριο Φαληρέα, που ήταν πολιτικός και φιλόσοφος της αρχαίας Αθήνας. Είναι συνοικία του Πειραιά στην αρχή της περιοχής του Φαληρικού όρμου. Τα όριά της ξεκινούν από τον Ιερό Ναό Μυρτιδιωτίσσης και τελειώνουν στον Κηφισό ποταμό, ενώ συνορεύει ανατολικά με το δήμο Μοσχάτου .
Το Νέο Φάληρο αποτελούσε παλαιότερα την πρώτη λουτρόπολη της Αθήνας που συνδεόταν με τη γραμμή τραμ
. Έχει δημοτικά σχολεία μέσης εκπαίδευσης, ενώ παλαιότερα είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή αυτή πολλές βιοτεχνίες κυρίως βυρσοδεψίας και αγγειοπλαστικής .
Ε
πίσης συνδέεται με την Αθήνα και τον Πειραιά με όλα τα οδικά μέσα συγκοινωνίας καθώς και με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο ενώ αποτελεί αφετηρία του σύγχρονου τραμ. Το άλλοτε παλαιό ποδηλατοδρόμιο, που είχε ανεγερθεί για να χρησιμοποιηθεί στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, μετατράπηκε το 1964 σε στάδιο και μετονομάστικε Στάδιο Καραϊσκάκη .Το 2003 το στάδιο κατεδαφίστηκε και ανεγέρθηκε στη θέση του με το αυτό όνομα, το οποίο εντάχθηκε στους αγωνιστικούς χώρους των ολυμπιακών αγώνων το 2004 και χρησιμοποιήθηκε ως γήπεδο ποδοσφαίρου.
Π
ρο του σταθμού βρίσκεται ο τύμβος και το μνημείο του μεγάλου στρατηγού της Ελληνικής Επανάστασης ΤΟΥ 1821 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ που είναι και το πρώτο μνημείο που ανεγέρθηκε στην Ελλάδα από την βασιλεία του Όθωνα. Κουρκουντή Μαρία
ΙΣΤΟΡΙΚΑ
Το Νέο φάληρο δεν είναι -και δεν ήταν ποτέ- "κέντρο" πόλης.
Ήταν όμως το πρώτο συμβολικό κέντρο του ελληνικού αστισμού. Για την ακρίβεια το πρώτο κέντρο ψυχαγωγίας των αστών στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου.
Γράφει η Βάννα Πανδή-Αγαθοκλή: Το Νέο Φάληρο καθορίστηκε ως συνοικισμός το 1876, δηλαδή αφού δημιουργήθηκε, το 1869, ο σιδηρόδρομος από την Αγγλική Εταιρία η οποία έκτισε ξενοδοχείο, διασκεύασε ανάλογα το χώρο των θαλάσσιων λουτρών, εγκατεστησε την ιστορική εξέδρα (1891) και δημιούργησε ποδηλατοδρόμιο (1895). Έτσι δημιουργήθηκε ένα προάστιο των Αθηνών το οποίο πρόσφερε και ψυχαγωγία επιπέδου.Την ίδια εποχή υπήρχαν εκεί και δύο εργοστάσια, το χαρτοποιείο Βαρουξάκη και το υφαντήριο-κλωστήριο Νικολέση Το 1925 το Νέο Φάληρο αποσπάστηκε από το Δήμο Πειραιά και απετέλεσε ανεξάρτητη Κοινότητα. Το 1946 η Κοινότητα μετατράπηκε σε Δήμο. Την 1η Σεπτεμβρίου 1968 συγχωνεύτηκε πάλι με το Δήμο Πειραιά
Ο διοικητικός διαχωρισμός του από τον Δήμο Πειραιώς έβαλε το δεύτερο "Φ" στο πλήρες όνομα του Εθνικού Πειραιώς (που είναι ΕΘΝΙΚΟΣ Ο.Φ.Π.Φ.-Εθνικός Όμιλος Φιλάθλων Πειραιώς Φαλήρου.). Ενώ το Ποδηλατοδρόμιο γρήγορα χρησιμοποιήθηκε σαν γήπεδο ποδοσφαίρου και στην θέση του βρίσκεται σήμερα το Γήπεδο Γ. Καραϊσκάκης, ναός του Ολυμπιακού Πειραιώς. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Σ.Ε.Φ. και η περιοχή πλέον χρησιμοποιείται κυρίως σαν κέντρο αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι συχνές επισκέψεις του τσίρκο Medrano μέχρι πρόσφατα ήταν από τα λίγα που θύμιζαν την παλιά χρήση διασκεδαστηρίου της περιοχής.
Γενική άποψη του Νέου Φαλήρου
Το ξενοδοχείο "Ακταίον" ήταν ένα από τα ιστορικότερα και χαρακτηριστικότερα από αρχιτεκτονικής άποψης κτήρια της περιοχής του Νέου Φαλήρου, αλλά δυστυχώς κατεδαφίστηκε επί δημαρχείας Λογοθέτη.
Το τρένο -ήδη πριν απ' την ηλεκρτοκίνησή του- υπήρξε ο ουσιαστικός δημιουργός του Νέου Φαλήρου
Ο ΑΗΣ Νέου Φαλήρου είναι το πρώτο ατμοηλεκτρικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, βρίσκεται στη περιοχή του Νέου Φαλήρου, στη δυτική όχθη του Κηφισού ποταμού (συμβολή Οδού Πειραιώς και Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας) και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής ενώ είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένο με την ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος. Τόσο το ίδιο το κέλυφος του ΑΗΣ όσο και ο εντός του εργοστασίου εναπομένων μηχανολογικός εξοπλισμός έχουν κηρυχτεί διατηρητέοι βάσει της υπ’αρ. Γ/285/4357/9-6-86 Υπουργικής Απόφασης ΥΠΠΟ (ΦΕΚ 540 Β/4-7-86). Διατηρητέα έχουν επίσης κηρυχθεί και δύο ακόμη κτίρια εντός του συγκροτήματος. Το κεντρικό κτίριο του ΑΗΣ, τα πέριξ αυτού κτίρια και το οικόπεδο στο οποίο βρίσκονται αποτελούν ακίνητη περιουσία της ΔΕΗ. Εντός του εργοστασίου έχουν γυριστεί σκηνές της ταινίας "Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση" με πρωταγωνιστή τον Θανάση Βέγγο.
Ν. ΦΑΛΗΡ0 1896. Η πρώτη εστία εξηλεκτρισμού της χώρας είναι πραγματικότητα. Ένας φούρναρης με μερικά ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη παράγει συνεχές ρεύμα και τροφοδοτεί την οδό Φαληρέως, όπου βρίσκονται τα αρχοντικά των αυλικών του Γεωργίου του Α' και πολλών παραγόντων της δημόσιας ζωής, όπως επίσης και τα μπεν -μιξ. οι βασιλικές καμπίνες και το περίπτερο, χίλια μέτρα πιο κάτω, εκεί όπου σήμερα περνά η παραλιακή λεωφόρος.
Μερικά χρονιά αργότερα η Γαλλική ΤΗΟΜS0Ν αγοράζει την επιχείρηση και επεκτείνει το δίκτυο, που τώρα πια είναι εναλλασσομένου ρεύματος, μέχρι την Ομόνοια στον άξονα της οδού Πειραιώς, αλλά παράλληλα με τρεις στρεφόμενους Μ/Σ τροφοδοτεί με συνεχές ρεύμα το νεοσύστατο ηλεκτρικό σιδηρόδρομο.
Αργότερα η POWER, εκσυγχρονίζει τον σταθμό, αυξάνει την εγκατεστημένη του ισχύ και μαζί με τον ΑΗΣ Αγ. Γεωργίου στο Κερατσίνι τροφοδοτούν όλη την Αττική.
Ένα υπόγειο κανάλι διαστάσεων 1χ1, κτιστό τούβλο-τούβλο, κάτω από το οδόστρωμα της οδού Φαληρέως, μεταφέρει το θαλασσινό νερό. που χρειάζεται για την ψύξη των μηχανών του εργοστασίου.
Τώρα πια ο σταθμός είναι γνωστός ως ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΑΤΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ Ν. ΦΑΛΗΡΟΥ.
Αρχικά ο σταθμός χρησιμοποιεί ως καύσιμο το κάρβουνο Ενώ στην συνέχεια και με την εγκατάσταση νέων μονάδων μετατρέπεται σε πετρελαιοκίνητο.
Ν. ΦΑΛΗΡΟ 1960. Η ΗΕΑΠ εξαγοράζεται οπό τη ΔΕΗ και ο σταθμός παράγει ενεργεία ως το 1972 με εγκατεστημένη ισχύ 60 ΜW.
Παράλληλα εξακολουθεί να παρέχει συνεχές ρεύμα στον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο μέσω στρεφόμενων Μ/Σ ως το 1983.
Η ανάπτυξη του ΑΗΣ Ν. Φαλήρου είναι αποτυπωμένη στα κτίσματα του, που θεωρούνται δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής.
Ο εξηλεκτρισμός της Ελλάδας ξεκίνησε από αυτό το χώρο, και εδώ καταγράφηκαν σελίδες αγώνων κοινωνικών, εργατικών και αγώνων για την ανεξαρτησία της πατρίδας μας.
Στο μεγάλο συλλαλητήριο που έγινε στην Αθήνα, εναντίον της βίαιης επιστράτευσης που σχεδίαζε ο Χίτλερ και εναντίον της κατοχής της Μακεδονίας από τους Βούλγαρους, είχε σαν αποτέλεσμα την εκτέλεση δεκάδων πατριωτών. Κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων το παράνομο συνδικάτο ηλεκτρισμού κήρυξε απεργία διαμαρτυρίας -συμπαράστασης στο συλλαλητήριο. Το εργοστάσιο απεκλείσθει από ισχυρές ναζιστικές δυνάμεις ασφαλείας. Ομως ένας εργάτης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του συνδικάτου, για να μπορέσει να μεταφέρει την είδηση της απεργίας μπήκε στο υπόγειο κανάλι του θαλάσσιου νερού ψύξης και με κίνδυνο της ζωής του, διασχίζοντας ένα χιλιόμετρο, βγήκε στο φρεάτιο φίλτρων αναρρόφησης αντλιών, στον προαύλιο χώρο, μπροστά από την κεντρική πύλη και φώναξε Α Π Ε Ρ Γ Ι Α. Η ενέργεια αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την άμεση σύλληψη του.
Οι εργαζόμενοι πιστοί στην εθνική τους συνείδηση και στην απόφαση του συνδικάτου άρχισαν να φεύγουν κρυφά ένας- ένας, από το κανάλι εξόδου του θερμού νερού ψύξης, παράλληλα προς τον ποταμό Κηφισό και το εργοστάσιο έμεινε να λειτουργεί σχεδόν μόνο του. Αποτέλεσμα όλων αυτών των ενεργειών ήταν να μην επιστρατευθεί κανένας Έλληνας.
Λίγο αργότερα στις 13/10/44 στον ΑΗΣ Κερατσινίου οι εργαζόμενοι στον ηλεκτρισμό, με αυταπάρνηση έσωσαν τις εγκαταστάσεις, στην τελευταία πράξη Εθνικής Αντίστασης, ενάντια στους υποχωρούντες ναζί. Η πράξη αυτή έμεινε στην ιστορία ως η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ.
Οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ μετά από προσπάθειες πολλών ετών και με απόφαση της αείμνηστης και πάντα παρούσας ΜΕΛΙΝΑΣ ΜΕΡΚΟΥΡΗ, κατάφεραν να κηρυχθεί ο χώρος διατηρητέος και πρότειναν τη μετατροπή του σε Πολιτιστικό Πολυκέντρο, το οποίο θα περιλαμβάνει Μουσείο Αγώνων των εργαζομένων, Μουσείο Εξηλεκτρισμού, χώρους συνεδρίων, συναυλιών, εκθέσεων κλπ. Άλλωστε τέχνη και Τεχνολογία είναι αδιάσπαστα και αλληλοεπηρεασμένα στοιχεία ανάπτυξης του ανθρώπου.
Οι υποθήκες ταυ ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ που ήθελε να διδάξει σ' αυτό το χώρο, ο γνήσιος ενθουσιασμός του ΖΥΛ ΝΤΑΣΕΝ και οι εκφράσεις ονείρων του ΜΙΧΑΛΗ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗ της ΕΙΡΗΝΗΣ ΠΑΠΠΑ, του ΒΑΓΓΕΛΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ και άλλων προσωπικοτήτων που μαζί με τη ΜΕΛΙΝΑ επισκέφθηκαν το χώρο και εντυπωσιάστηκαν, οι απόψεις προσωπικοτήτων διεθνούς κύρους αλλά και οι επιλογές πολλών επωνύμων σκηνοθετών που γύρισαν δεκάδες ταινίες, οι θεατρικές παραστάσεις και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις του Δήμου Πειραιά ανέδειξαν την μοναδικότητα αυτού του βιομηχανικού και ιστορικού έργου.
Ν. ΦΑΛΗΡΟ ΣΗΜΕΡΑ. Στο τμήμα των εγκαταστάσεων του τέως ΑΗΣ Ν. Φαλήρου λειτουργεί το ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ν. ΦΑΛΗΡΟΥ της ΣΧΟΛΗΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΘΗΝΑΣ της ΔΙΕΥθΥΝΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ της ΔΕΗ.
Κάθε λειτουργική παρέμβαση γίνεται με απόλυτο σεβασμό στην ιστορικότητα του χώρου με εργασία του προσωπικού.
Οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ πολλοί εκ των οποίων ανδρώθηκαν σε αυτό το χώρο αγωνίζονται με έντονο ενδιαφέρον πάρα πολλά χρονιά για τη συντήρηση και βελτίωση του μοναδικού στον χώρο ιστορικού έργου, με τη συμπαράσταση πάντοτε της Δ/σης της ΔΕΗ και του Υπουργείου Πολιτισμού.
